گلاب

گلاب عرقی معطر و خوشبو که از گل سرخ بدست می آید و از زمان های قدیم آن را مقدس شمرده اند .

در مجالس ، مراسمات مذهبی و اعیاد جهت خوشبو کردن فضا و طراوات مکان ها استفاده می شود .

هنگامی که نام گلاب به میان می آید قمصر کاشان مهد گل محمدی ، و مراسم گلاب گیری  را برای همه تداعی می کند .

اما در شهرهای دیگر چون نیاسر ، برزک ، روستاهای ون ، سد و داقان هم این مراسم برگزار می شود .

مراسمات گلاب گیری قدمت هزار ساله دارد و بهترین گلاب جهان در ایران تولید می شود .

گلاب گیری در نقوش آثار باستانی و آثار شاعران نیز دیده می شود ، در زمان اسلام نیز به دلیل استفاده ی پیامبر اسلام از اسانس گل سرخ ، نام آن را به گل محمدی تغییر داده اند .

برداشت گل :

گلاب برای اولین بار توسط ابوعلی سینا از تقطیر گل رز بدست آمد .

برداشت گل طبق رسم و رسوم مذهبی انجام می شود این عمل در ساعات اول صبح انجام می گیرد .

در این زمان روز گل ها طراوات بیشتر و عطر و بوی بیشتری دارد .

گلاب گیری :

مراسم گلاب گیری در کاشان به لتان معروف است .

از پانزده اردیبهشت تا پانزده خرداد ماه مراسم گلاب گیری انجام می شود . مسافران زیادی از اکثر شهرها به کاشان می روند تا این مراسم را تماشا کنند .

گلاب گیری هم به روش سنتی و هم صنعتی انجام می شود . اما در قمصر و شهر های اطراف در فصل برداشت گل بیشتر از روش سنتی استفاده می کنند .

ابزار گلاب گیری سنتی بوده اما تغییراتی جزئی در ظروف ایجاد کرده اند .

روش گلاب گیری سنتی

وسایل مورد نیاز :

دیگ مسی با گنجایش صد وبیست لیتر ، تغار مسی (سر پوش ) ، پارچ دسته دار با گنجایش پنجاه تا شصت لیتر ، چهار عدد نی ، حوض آب و دستگاه حرارتی

دیگ مسی را روی اجاق قرار می دهند ، در زمان های گذشته از آجر ، سنگ و گل  ، سیمان و آتش هیزم برای این منظور استفاده می کردند .

سی کیلوگرم گل را به علاوه هشتاد لیتر آب در دیگ ریخته و تغاری بر روی آن می گذارند .

یک وزنه سنگین جهت کنترل فشار بر روی در پوش گذاشته و با یک پوشاننده مخصوص روزنه ها را مسدود می کنند .

این پوشاننده مخصوص از ترکیب تفاله گل و آرد نان است که جهت جلوگیری از هدر رفتن بخار استفاده می شود .

یک نمونه از تغییرات در ابزار استفاده از پیج و مهره و پلاستیک پوشاننده به جای خمیر است .

پارچ مسی را در حوض آب قرار داده و برای مهار آب لوله های چدنی را قرار می دهند .

قسمت در پوش پارچ مسی حدود بیست سانتی متر خارج از آب قرار می گیرد.

نی ها از یک سمت به دیگ مسی و از سمت دیگر به پارچ متصل است و این قسمت را با پارچه ای که در آن پنبه است  می پوشانند  تا از نفوذ آب جلوگیری شود .

نکته :

وجود هرگونه ماده خارجی در گلاب باعث فساد ، خراب شدن گلاب و در نتیجه کاهش کیفیت گلاب می شود .

بعد از آماده سازی وسایل شعله اجاق را روشن می کنند و هنگامی که گل و آب به جوش آمد گلاب و بخار از لوله چدنی پیش می رود .

بخار حاصل از جوش آمدن گل و آب به لوله ها رفته و پس از وارد شدن به پارچ به مایع تبدیل می شود .

مدت زمان گلاب گیری بین چهار تا شش ساعت است ، پس این روند چهار بار در روز تکرار می شود .

از هر سی کیلوگرم گل چهل لیتر گلاب به دست می آید .

نکته :

تفاوت روش سنتی در شهرهای دیگر با قمصر کاشان در لوله های انتقال دهنده بخار است .

لوله ها به صورت بدون شیب و پارچ های بدون درپوش می باشند اما در قمصر لوله های آلومینیومی با شیب چهل و پنج درجه و پارچ های کاملا در بسته است .

شیب در لوله ها جهت جرم حجمی  و جلوگیری از وارد شدن مواد غیر مفید به بخار می شود .

آب سرد در حوض باعث متصاعد شدن بهتر و بیشتر اسانس می شود .

زمان تقطیر شعله به صورت ملایم و یکنواخت باید باشد تا محصول بهتری به دست آید .

نسبت گل و آب نباید تغییر کند زیرا باعث کاهش کیفیت و بازدهی خواهد شد .

در هنگام به جوش آمدن و ایجاد بخار مقداری الکل و اسانس اولیه وجود دارد که اگر روزنه ایی در درپوش یا لوله ها باشد کیفیت آن را پایین می آورد .

عمل گلاب گیری امری بسیار حساس و مملو از ظرافت و دقت فراوان است .

پس از آن و پرشدن پارچ عرق گل را سرد کرده تا اسانس در آن متمرکز شود .

سپس آن را به شیشه و یا بطری پلاستیکی منتقل کرده و پس از دربندی لیبل می زنند .

روش گلاب گیری صنعتی :

در ظروف استیل ضد زنگ آب و گل محمدی را ریخته و در دیگ بخار با حرارت غیر مستقیم آن را به جوش می آورند .

تقطیر به مخازن استیل منتقل می شود و سپس عمل پاستوریزاسیون انجام می شود .

در مرحله بعدی آن را صاف کرده و در دمای هشتاد درجه نیز میکروب زدایی می شود .

سپس آن را از فیلتر کاغذی یا پلاستیکی عبور داده و در مرحله آخر پر کردن شیشه یا پلاستیک انجام می شود .

بعد از آن درب بندی و لیبل زنی بطری انجام می شود .

ویژگی گلاب :

• زلال
• بی رنگ
• بدون رسوب
• بدون ذرات خارجی
• دارای بویی مطبوع و دل انگیز
• طعم گس و گاهی تند
• فاقد بوی سوختگی ، ترشیدگی و پختگی
• همچنین بطری صاف و شفاف

درجه بندی گلاب

•  سنگین :

گلاب پنج منی که از صد میلی لیتر ، سی و پنج گرم یا حداقل بیست و گرم اسانس بدست آید .از نسبت سی کیلوگرم گل چهل لیتر گلاب استحصال شود .

•  سبک :

گلاب دو و نیم منی که از صد میلی لیتر پانزده میلی گرم  اسانس بدست آید .

•  دو آتشه :

پس از عمل تقطیر بر روی گل های تقطیر شده به جای آب ، گلاب بدست آمده را بریزند و مجددا تقطیر کرده گلاب دو آتشه بدست می آید .

•  سه آتشه :

عمل تقطیر برای بار سوم که بر روی گلاب دو آتشه ، گل محمدی تازه بریزند گلاب سه آتشه بدست می آید .

البته این گلاب اسانس بی نظیری دارد و به مقدار کم تولید می شود .

•  پس آب :

پس از تقطیر به گل های تقطیر شده آب اضافه کنند به گلاب به دست آمده پس آب می گویند .

این گلاب از کیفیت پایین تری برخوردار بوده اما مقدار تولیدی آن بیشتر است .

ارزش غذایی :

سرشار از ویتامین از جمله  E , C , ویتامین B همچنین دارای مقدار شکر ، پکتین و کربوهیدرات می باشد .

کاربرد های فراوان دارویی و غذایی داشته و در اکثر دسرها ، نوشیدنی ها و خوراکی ها ( مربا ، شربت و بستنی ) استفاده می شود .

همچنین در انواع کرم های مراقبتی ، ماسک ، عطر و داروها بکار می رود .

خواص گلاب

طبیعت آن گرم است .

• آرامش بخش
• کاهش خستگی
• کاهش تب
• بهبود عمل هضم: مناسب برای کاهش وزن و لاغری
• رفع سردرد
• مناسب برای افراد باردار : ماهیچه های رحم را قوی می کند .
• کاهش درد قاعدگی
• مناسب برای پوست و مو : pH صورت را متعادل می کند و باعث درخشندگی مو می شود .
• ضد پیری : بی دلیل داشتن خاصیت آنتی اکسیدان
• تقویت لثه
• افزایش میل جنسی در آقایان
• خاصیت ضد التهابی
• رفع یبوست

ماسک برای انواع پوست

درمان آفتاب سوختگی :

ده عدد برگ ریحان را با دویست میلی گرم گلاب میکس کنید و مواد را درون اسپری بریزید .

در یخچال نگهداری کنید و دو بار در روز  به نواحی سوخته اسپری کنید .

ماسک روشن کننده گلاب و عسل :

دو قاشق غذا خوری گلاب را با چهار قاشق غذا خوری عسل مخلوط کنید به مدت پانزده دقیقه بر روی پوست قرار داده و با آب سرد آبکشی کنید .

ماسک ضد چروک :

آرد جو و گلاب را با هم مخلوط کنید یک مخلوط خمیر مانند بدست می آید .

سی دقیقه بر روی پوست قرار داده و آبکشی کنید ، این ماسک برای افراد با پوست خشک مناسب است .

برای پوست چرب : آب لیمو و گلاب را مخلوط بعد از پانزده دقیقه بشویید ، در هفته دو بار استفاده کنید.

ماسک مرطوب کننده

• برای پوست چرب :

ده میلی لیتر سرکه سیب را با سی میلی لیتر گلاب مخلوط کنید به عنوان تونر پاک کننده در هفته دو بار استفاده کنید .

• برای پوست معمولی :

سرکه سیب و گلیسیرین به مقدار پنج میلی لیتر را با سی میلی لیتر گلاب مخلوط کنید و به پوست بزنید .

• برای پوست خشک :

پنج میلی لیتر گلیسیرین را با سی میلی لیتر گلاب مخلوط کنید و به پوست بزنید .

مرطوب کننده قوی و طبیعی برای پوست شما

 شربت گلاب

مواد لازم :

• زعفران ساییده : یک و نیم قاشق چای خوری
• شکر یا عسل : یک لیوان
• هل : دو عدد
• آب : هشت لیوان
• گلاب : یک لیوان

روش تهیه :

آب را درون یک قابلمه ریخته و بر روی شعله ملایم قرار دهید ، اجازه دهید تا بجوشد .

پس از آن هل و شکر را اضافه کنید و و بگذارید تا بجوشد پس از آن که شکر در آب حل شد و عطر هل به آن منتقل شد دانه های هل را از آب خارج کنید .

پس از قوام شربت ، گلاب و زعفران دم کرده را اضافه کنید و اجازه دهید کاملا غلیظ و خوش رنگ شود .

بعد از این زمان شعله راخاموش کرده و پس از خنک شدن به درون شیشه تمیز منتقل کنید .

در یخچال نگهداری کنید و برای هر بار مصرف دو الی سه قاشق در یک لیوان آب ریخته هم بزنید و نوش جان کنید .

دمنوش :

یک تکه چوب دارچین ، دو قاشق گلاب و یک قاشق شکر را با دو لیوان آب در یک قوری بریزید .

مدت پنج دقیقه بجوشد ، آن را از صافی عبور داده و نوش جان کنید .

این دمنوش برای تمامی امراض ذکر شده مفید می باشد .

مضرات :

برای کسانی که اسهال شدید داشته یا مشکل هموروئید دارند مناسب نبود .

و در تعداد اندکی مشکل حساسیت ایجاد می شود که پیش از مصرف می توان آن را بر روی پوست تست کرد .

خوشحال می شویم نظرات و دیدگاه های خود را در ارتباط با این مطلب با ما در میان بگذارید.